Sử dụng thìa thành thạo thực sự là một kỹ năng khó bởi nó đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng và chính xác giữa não, mắt, tay và miệng. Một thìa thức ăn đi từ bát qua thìa vào tới miệng sẽ phải trải qua một chuỗi các phối hợp phức tạp của cơ thể, bao gồm:

1. Não nhận tín hiệu từ mắt nhận diện vị trí của đồ ăn.

2. Tay được não điều khiển để sử dụng thìa xúc đồ ăn lên.

3. Não phân tích khoảng cách từ thìa lên tới miệng và điều khiển tay di chuyển quãng đường phù hợp đưa thức ăn lên miệng.

4. Tay phối hợp với miệng để đưa đồ ăn vào trong miệng chính xác, không rơi vãi.

Việc tự xúc bằng thìa cũng yêu cầu tay bé phải đạt được độ khéo léo và dẻo dai nhất định; bàn tay, cánh tay, cổ tay bé cũng phải sử dụng linh hoạt để có thể cầm nắm, vận chuyển và đổi hướng kịp thời.

Vào khoảng 13-15 tháng, nhiều bé bắt đầu tỏ ra hứng thú với việc sử dụng thìa để xúc đồ ăn. Lúc này bé đã biết công dụng của thìa dùng để làm gì, tuy nhiên vì sử dụng thìa là một kỹ năng rất phức tạp nên bé sẽ mất kha khá thời gian mới có thể sử dụng thìa thành thạo. Trong quá trình tập luyện sẽ có những lúc bé cảm thấy bực bội, cáu gắt tới độ quăng thìa đi, gạt đổ bát đồ ăn hay gào khóc đòi ra khỏi ghế. Tình trạng này xảy ra do bé cảm thấy không điều khiển được tay và thìa theo ý muốn và trở nên cáu gắt.

Tùy vào kỹ năng của từng bé mà thời gian bé tập luyện với thìa sẽ lâu hay nhanh. Tuy nhiên phần lớn các bé sẽ sử dụng thìa thành thạo trong khoảng từ 18-24 tháng tuổi. Mẹ không nên sốt ruột, thúc giục bé và cũng không nên cáu gắt khi thấy bé lóng ngóng, bực bội. Hãy nhớ lại lúc bạn cho bé ăn những ngày đầu tiên, chẳng phải bé cũng đã rất lóng ngóng ư? Và dùng thìa thì khó khăn hơn tập bốc rất nhiều lần, nên hãy để cho bé có thời gian.

• Mẹ nên làm gì?

Việc sử dụng thìa có thể chia làm 2 kỹ năng chính cơ bản:

• Kỹ năng múc: Múc thức ăn lên từ bát.

• Kỹ năng bẻ cổ tay: Bẻ cổ tay để đưa thìa có thức ăn từ bát lên tới miệng chính xác.

Một số bé sẽ thích học kỹ năng múc trước khi học được kỹ năng bẻ cổ tay. Các bé này thường biết múc rất gọn và khéo trước khi biết đưa được đồ ăn vào miệng. Bé sẽ thường làm rơi vãi gần như hết thìa đồ ăn trên đường di chuyển của thìa và thường gặp khó khăn khi đưa thìa vào miệng.

Một số bé khác lại thích học cách điều khiển cánh tay, cổ tay khi đang dùng thìa trước khi học được cách múc đồ ăn. Các con khi được cung cấp sẵn một thìa đồ ăn đã múc sẵn có thể tự đưa vào miệng rất chính xác, nhưng lại gặp nhiều khó khăn khi cố gắng tự múc thức ăn lên từ bát.

Việc mẹ cần làm là quan sát bé và nhận biết bé thuộc nhóm nào để hỗ trợ bé cho phù hợp:

- Đối với các bé thiên về kỹ năng múc, mẹ nên cung cấp cho bé các món có thể “dính” vào thìa như cháo đặc, cơm dẻo, xôi vì những món ăn này sẽ khó bị rơi rớt trên đường di chuyển và bé sẽ dễ dàng học được cách điều chỉnh tay cho phù hợp mà không lo thức ăn bị rơi ra mất. Khi bé đã học được cách điều chỉnh tay chính xác, mẹ có thể cho bé thử sức để “múc” các món dạng lỏng như canh, súp để tăng độ khó và tập luyện thêm sự khéo léo cho bé.

 Đối với các bé thiên về kỹ năng điều khiển tay, trước khi cho bé làm quen với thìa mẹ nên cho bé sử dụng nĩa với các món ăn dạng viên, miếng nhỏ. Các bé trong nhóm này có thể rất nhanh chóng biết cách xiên thức ăn vào dĩa và tự đưa lên miệng chính xác không gặp khó khăn gì. Dần dần khi bé đã khéo léo hơn, mẹ có thể thay nĩa bằng thìa, sử dụng một vài món ăn dạng sệt, dễ “dính” để giúp bé học cách múc lên gọn gang (khoai tây nghiền, cháo đặc…).

Không có bằng chứng nào về việc liệu bé biết múc trước hay bé biết điều khiển tay trước sẽ nhanh học được cách sử dụng thìa thành thạo hơn. Việc nhanh hay chậm các kỹ năng hoàn toàn phụ thuộc vào bé, vào cơ thể, sự sẵn sàng, sự phối hợp của các bộ phận trong cơ thể bé. Việc này cũng hoàn toàn không thể hiện rằng bé thông minh hay kém cỏi hơn các bé khác. Mỗi em bé là một cá thể phát triển độc lập và duy nhất, vì vậy mẹ hãy chỉ nên nhìn vào sự phát triển của con để điều chỉnh cho phù hợp chứ không nên so sánh với bất kỳ đứa trẻ nào khác và áp đặt lên con mình. 

Một số lưu ý: 

- Mẹ không được sợ bẩn. Bởi vì con có thể vấy bẩn mọi thứ xung quanh. Phương châm là trước và sau khi ăn đ không nề hà dọn dẹp "bãi chiến trường".

+ Với muỗng hoặc thìa cho bé, hãy chọn loại có tay cầm ngắn, cong sẽ giúp bé dễ đưa vào miệng hơn. Cũng nên quan sát độ sâu của lòng muỗng vì lấy thức ăn ra khỏi muỗng nông thì dễ dàng hơn nhưng muỗng có lòng sâu lại dễ giữ thức ăn trước khi đưa vào miệng của bé hơn.

+ Với bát tô, mẹ chọn loại có vành tròn, dễ cắn, nhẹ, có thể có chỗ cầm hoặc đế dính giúp bé giữ tô vững hơn.

Mẹ có thể sắm cùng lúc 2-3 bộ đồ ăn có màu sắc, kiểu dáng khác nhau để thay đổi luân phiên, nhằm tăng thêm hứng thú cho bé.

Các món ăn dành cho bé không cần nhiều gia vị, cầu kỳ hay công phu. Chỉ cần mẹ chịu khó trang trí bắt mắt, làm tăng màu sắc, sinh động cho các món ăn là bé sẽ thích ngay.

Không dùng các phương tiện giải trí như máy tính bảng, tivi hay bày xung quanh bé một đống đồ chơi để mua chuộc bé. Những trò này ban đầu có vẻ hiệu quả. Tuy nhiên, bé sẽ trở nên bị lệ thuộc và khi không được chơi thì dứt khoát không ăn.

Chúc các mẹ thành công!

Nguồn: Nuôi con không phải là cuộc chiến

Các mẹ xem video Kem tự ăn bằng thìa lúc hơn 1 tuổi nhé: